Adalet Bakanlığı Mağdura Yaklaşım Kılavuzu

Mağdura Yaklaşım Kılavuzu'nun amacı; mağdurlara yönelik temel yaklaşım standartlarını ve ilkelerini belirleyerek, bunları tek bir belgede toplamak, hizmet sunan kamu görevlilerine, suç mağdurlarının mağduriyetlerinin anlaşılması, korunması ve desteklenmesi ile haklarına saygılı ve duyarlı bir yaklaşım sergilemeleri konularında yol göstermektir. Mağdurlara yönelik hizmet sunan yargı çalışanlarının yanı sıra sağlık ve kolluk görevlilerinin dikkat etmeleri gereken genel ilkeler ile yaklaşım şekilleri bu kılavuzun kapsamını oluşturmaktadır.

1.2. Kavramlar

1.2.1. Mağdur Kimdir?

Mağdur, suç nedeniyle fiziksel, zihinsel, ruhsal veya ekonomik olarak doğrudan zarar gören gerçek kişidir.

1.2.2. Kırılgan Grup Neyi İfade Eder?

Suçun neden olduğu zararları önleme, bunlara direnç gösterme ve bunlarla baş edebilme kapasitesi düşük olan  mağdurlar kırılgan gruba dâhil olarak değerlendirilmektedir. Kırılgan gruba dâhil olan mağdurlar, yaşı, cinsiyeti, fiziksel veya zihinsel engeli nedeniyle ya da sosyal, ekonomik, etnik, kültürel veya dini nedenlerle suça maruz kalma olasılıkları, toplumun diğer kesimlerine göre daha yüksek olan kişilerdir. Bu özellikleri nedeniyle kırılgan gruba dâhil olan mağdurlar çoğu zaman haklarından sınırlı şekilde faydalanabilmektedir.

1.2.3. Tekrarlanan Mağduriyet Nedir?

Aynı kişiye karşı belirli bir süre içinde birden fazla kez suç işlenmesi sonucu oluşan mağduriyet, tekrarlanan mağduriyet olarak ifade edilmektedir.

1.2.4. İkincil Mağduriyet Ne Anlama Gelir?

Suç nedeniyle ortaya çıkan mağduriyetten sonra, mağdurun hizmet almak amacıyla temasa geçtiği farklı kurum ve kuruluşlarda çalışan görevlilerin tutum ve davranışları dolayısıyla ortaya çıkan mağduriyet anlamına gelmektedir.

1.2.5. Ön Değerlendirme Nedir? Ne İçin Yapılır?

Ön değerlendirme Adli Destek ve Mağdur Hizmetleri Müdürlükleri bünyesinde bulunan Bilgilendirme ve Yönlendirme Bürosunda görevli zabıt kâtipleri tarafından, başvuran kişinin sosyo-ekonomik ve demografik özelliklerinin değerlendirildiği süreçtir. Ön değerlendirmede başvuran kişinin bireysel değerlendirme yapılmak üzere kırılgan grup destek bürosuna yönlendirilmesine gerek olup olmadığı hususu başvuran kişinin görüşü de dikkate alınarak belirlenir.

1.2.6. Bireysel Değerlendirme Nedir?

Mağdurun kişisel özelliklerinin, fiziksel, zihinsel, psiko-sosyal durumunun ve ihtiyaçlarının, suçun türü, niteliği ve koşulları da dikkate alınarak ele alındığı bir değerlendirmedir. Bireysel değerlendirme, mağdurun kırılgan gruba dâhil olup olmadığını belirlemek amacıyla yapılır. Dolayısıyla bireysel değerlendirmeyle kırılgan gruba dâhil olduğu belirlenen mağdurların özel korunma ihtiyaçlarının, faydalanabilecekleri özel tedbirlerin ve ikincil ya da tekrarlanan mağduriyetler yaşamamaları için atılacak adımların belirlenmesi amaçlanmaktadır. Bireysel değerlendirme, mağdurla yakın iş birliği içinde gerçekleştirilir. Bireysel değerlendirme yapılırken mağdurun maruz kaldığı suçun ağırlığının yanında, suç ne olursa olsun mağdur üzerinde bıraktığı etkileri ile mağdurun istekleri göz önünde bulundurulur. 

1.2.7. Adli Destek Planı Nedir? Ne İçerir?

Adli destek planı; bireysel değerlendirme sürecinden sonra kırılgan gruba girdiği tespit edilen mağdur hakkında, adli destek ve mağdur hizmetleri müdürlüğü tarafından sunulacak hizmetler ile adli süreç kapsamında mağdura destek ve koruma sağlanmasına yönelik önerilen tedbirlerin yer aldığı belgedir. Adli destek planı hazırlanırken suçun mağdur üzerindeki fiziksel ve psikolojik sonuçları, mağdurun çevresindeki şartlar, ikincil mağduriyet ve sosyal ortam riski değerlendirilir. Yapılan bu değerlendirmelerin sonucunda hazırlanan adli destek planı ile yargı makamlarına adli süreçte mağdur ile ilgili olarak yapılabilecekler hakkında bir yol haritası sunulmuş olur.

1.2.8. Vaka Yönetimi Neyi İfade Eder?

Kimler İçin Uygulanır?

Vaka yönetimi, mağdura yönelik hizmetlerin sistematik bir şekilde ve zamanında sunulabilmesi için gerekli planlama, uygulama, izleme ve koordinasyon işlemlerinin tek bir adli destek görevlisi tarafından etkin şekilde yürütülebilmesi şeklinde ifade edilmektedir. Vaka yönetimi; adli destek görevlisi tarafından adli sürecin yönetilmesinde etkin desteğe ihtiyacı olduğu değerlendirilen;

a) Suçun etkileri sebebiyle ağır travma yaşayan,

b) Ağır bir cinsel saldırıya veya istismara maruz kalan,

c) Yaşı veya cinsiyeti nedeniyle suçtan daha fazla etkilenen,

ç) Aile veya diğer sosyal çevre desteğinden yoksun olan mağdurlar hakkında uygulanabilir.

Kılavuza https://magdur.adalet.gov.tr/Resimler/SayfaDokuman/214202112274026x20cm_myk_deniz_ofset.pdf linkinden ulaşabilirsiniz.