Memur Öğretmenleri İlgilendiren Görüş ve Öneriler Raporu

MEB Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği 31.08.2012 ve 17.04.2015 Değişikliği ile ‘mağdur’ konumuna düşen ‘Memur Öğretmen’leri kısa maddeler halinde sıralayalım;

Memuriyet öncesi MEB'e bağlı Özel Öğretim Kurumlarında çalışmış, TemelHazırlayıcı-Uygulamalı Eğitim ve Sınavlarını başarıyla tamamlamış MEBÖYGGM 12.05.2015/13 genelgesi ile de teyit edilen asil öğretmen olmuş asil memurlar ve kamu personeli; devlet kadrolarına asil memur olarak ataması yapılmadan önce Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı Özel Öğretim Kurumlarında ‘öğretmen’ olarak görev yapmış olan ancak öğretim kurumunda öğretmen olarak görev yaptığı yıllar içerisinde ‘öğretmen atamaları’ yapılmadığı için geçim kaygılarından dolayı KPSS ile öğretmenlik dışı kamu memuriyetini tercih etmek zorunda kalan ‘memur öğretmen’ lerdir.

Üniversitelerin ilgili bölümlerini bitirip öğretmen olabilme koşullarını sağlamış, aday öğretmen olacak asil memurlar ve kamu personeli; kamu kurumunda görev yaparken bilgi, beceri ve liyakatini geliştirmek ve hedefleri olan öğretmenlik mesleği için eğitim-öğretim hayatına devam eden, pedagojik formasyon derslerini başarıyla tamamlayan, öğretmenlik stajı ve mezuniyeti sonrası aday öğretmen olabilme koşullarına haiz olan ‘memur öğretmen’ lerdir.

Maddeler halinde yazıp kısa açıklama ile tanımı yapılan memur öğretmenler, kadrolu olarak halen kamu kurumlarında mezuniyet dışı unvanlarda mesai harcamaktadırlar. Farklı bir atama planlaması ve yönetmelik düzenlemesi ile ‘aday öğretmenliğe’ geçmek isteyenlerin EÖH sınıfına geçişleri sağlanarak yaşanan mağduriyetin giderilmesini beklemektedirler.

Milli Eğitim Bakanlığı, yaşadığı dünyayı doğru okuyan, küresel ölçekte gerçekleşen ekonomik, siyasi ve kültürel gelişmeler ve değişimleri doğru analiz eden, büyüyen, düşünme, anlama ve sorun çözme yetkinliği gelişmiş; Bakanlığa gelen arz ve talepleri, görüş ve önerileri de bu çerçeve de hassasiyetle değerlendiren bir kurumdur.

Bu doğrultuda Milli Eğitim Bakanlığının hizmet ve personel politikasını da dikkate alarak, memur öğretmenlerin mağduriyetlerinin son bulması adına karşılıklı feragat ile atılabilecek adımları, yaratıcı çözümleri ‘Görüş ve Önerilerimiz’ başlığı altında detaylı bir şekilde sunmaya çalışacağız. 

KANUN VE YÖNETMELİK

Konu başlığı altında öncelikle ilgili Kanun ve Yönetmelikleri aşağıya çıkararak hatırlayalım.

Kanun

* 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu

Madde – 71: Memurların eşit dereceler arasında veya derece yükselmesi suretiyle sınıf değiştirmeleri caizdir. Bu şekilde sınıf değiştireceklerin geçecekleri sınıf ve görev için bu Kanunda, kuruluş kanunlarında veya Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinde belirtilen niteliklere sahip olmaları şarttır. Bu durumda sınıfları değişenlerin eski sınıflarının derecesinde elde ettikleri kademelerde geçirdikleri süreler yeni sınıflardaki derecelerinde dikkate alınır.

Kurumlar, memurlarını meslekleri ile ilgili sınıftan genel idare hizmetleri sınıfına veya genel idare hizmetleri sınıfından meslekleri ile ilgili sınıfa, görev ve unvan değişikliği gözetmeden kazanılmış hak aylık dereceleriyle atayabilirler. Eski sınıflarında, görev alacakları yeni sınıfa göre memurluğa daha yüksek bir derece ve kademeden başlamış olup da sınıf değiştirenlerin yeni görevlerindeki ilk ilerleme süreleri eski sınıfında kazandıkları derece ve kademelere tekabül eden süre kadar uzatılır ve bu süre tamamlanıncaya kadar kendilerine sınıf değiştirmeleri sırasında bulundukları derecede kademe ilerlemesi verilmez.

Madde – 74 ( Memurların Bir Kurumdan Diğerine Nakilleri): Memurların bu Kanuna tabi kurumlar arasında, kurumların muvafakatı ile kazanılmış hak dereceleri üzerinden veya 68 inci maddedeki esaslar çerçevesinde derece yükselmesi suretiyle, bulundukları sınıftan veya öğrenim durumları itibariyle gidebilecekleri sınıftan, bir kadroya nakilleri mümkündür.

Yönetmelik

* Millî Eğitim Bakanlığı Öğretmen Atama Ve Yer Değiştirme Yönetmeliği – (Sayı: 29329 – Tarih:17 Nisan 2015 Cuma)

Millî Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile 19/4/1983 tarihli ve 83/6525 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmelik hükümlerine dayanılarak hazırlanmıştır.

Öğretmen Atamaları

Atama şartları

Madde 5: (1) Öğretmenlik mesleğine aday öğretmen olarak girilir.

(2) Aday öğretmenliğe/öğretmenliğe atanacaklarda, 657 sayılı Kanunun 48 inci maddesinde belirtilen genel şartların yanında aşağıdaki özel şartlar aranır;

a) Mezun olunan yükseköğretim programının, Bakanlığın öğretmenliğe atanacakların tespitine ilişkin kararına göre atama yapılacak alana uygun olması,

b) Öğretmenliğe kaynak teşkil eden yükseköğretim programlarından mezun olanların ihtiyacı karşılamadığı alanlara atanacaklar hariç olmak üzere, Bakanlıkça uygun görülen pedagojik formasyon eğitiminin başarıyla tamamlanmış olması,

c) Yurt dışındaki yükseköğretim kurumlarından mezun olanların, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığınca yükseköğrenimlerinin ve/veya pedagojik formasyon belgelerinin yurt içindeki yükseköğretim kurumlarına veya programlarına denkliğinin kabul edilmiş olması, 

ç) İlk atama kapsamında atanacakların, KPSS’ den atanacakları alanlar için belirlenen taban puan ve üzerinde puan almış olmaları,

d) Devlet memurluğundan veya öğretmenlik mesleğinden çıkarılmayı gerektiren bir ceza alınmamış olması.

Atama usulleri

Madde 6: (1) Öğretmen kadrolarına atama usulleri şunlardır:

a) İlk atama,
b) Yeniden atama ve kurumlar arası yeniden atama,
c) Millî sporcuların ataması,
ç) Engellilerin ataması.

(2) Başvurularda; ilk atama, yeniden atama veya kurumlar arası yeniden atama usullerinden yalnızca biri tercih edilebilir.

İlk atama

Madde 7: (1) Öğretmenlikte adaylığı daha önce kaldırılmamış olanlardan 5 inci maddede belirtilen atama şartlarını taşıyanlar, aday öğretmenliğe atanmak üzere ilk atama kapsamında başvurabilir.

(2) Aday veya asıl Devlet memuru olarak hâlen Bakanlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşlarında görev yapanlar, Devlet memuru olarak görev yapmakta iken kendi istekleriyle bu görevlerinden ayrılanlar ile aday öğretmenlik veya aday memurluk döneminde başarısız olmaları nedeniyle görevine son verilenler, 5 inci maddede belirtilen atama şartlarını taşımaları kaydıyla ilk atama kapsamında başvuruda bulunabilir.

(3) Öğretmenlikte adaylığı daha önce kaldırılmış olanlardan yeniden atama ve kurumlar arası yeniden atama yoluyla öğretmenliğe atanabilme niteliklerini taşıyanlar, istemeleri hâlinde ilk atama kapsamında da başvuruda bulunabilir.

Yeniden atama ve kurumlar arası yeniden atama

Madde 8: (1) Devlet memurluğundan ayrılmış olanlar, daha önce eğitim ve öğretim hizmetleri sınıfına dâhil öğretmen unvanlı kadroda adaylıklarının kaldırılmış olması şartıyla, öğretmen olarak atanmak üzere yeniden atama kapsamında başvurabilir.

(2) Devlet üniversitelerinde en az iki yıl öğretim üyesi, öğretim görevlisi, okutman, araştırma görevlisi ve uzman olarak görev yaptıktan sonra bu görevlerden ayrılanlar, mezun oldukları alanların Bakanlığın öğretmenliğe atanacakların tespitine ilişkin kararına göre atama yapılacak alana uygun olması şartıyla, öğretmen olarak atanmak üzere yeniden atama kapsamında başvurabilir.

(3) Kamu kurum ve kuruluşlarında hâlen görev yapmakta olanlar, daha önce eğitim ve öğretim hizmetleri sınıfına dâhil öğretmen unvanlı kadroda adaylıklarının kaldırılmış olması şartıyla, öğretmen olarak atanmak üzere kurumlar arası yeniden atama kapsamında başvurabilir.

(4) Devlet üniversitelerinde hâlen görev yapmakta olanlardan en az iki yıl öğretim üyesi, öğretim görevlisi, okutman, araştırma görevlisi ve uzman olarak görev yapmış olanlar, mezun oldukları alanların Bakanlığın öğretmenliğe atanacakların tespitine ilişkin kararına göre atama yapılacak alana uygun olması şartıyla, öğretmen olarak atanmak üzere kurumlar arası yeniden atama kapsamında başvurabilir. 

* Milli Eğitim Bakanlığının Sözleşmeli Öğretmen İstihdamına İlişkin Yönetmeliği (Sayı: 29790 – Tarih: 3 Ağustos 2016 Çarşamba)

Amaç

MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, öncelikle kalkınmada birinci derecede öncelikli yörelerde olmak üzere Millî Eğitim Bakanlığının boş öğretmen norm kadrosu bulunan örgün ve yaygın eğitim kurumlarında 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 4 üncü maddesinin (B) fıkrası kapsamında sözleşmeli öğretmen istihdamına ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.

Kapsam

MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, öncelikle kalkınmada birinci derecede öncelikli yörelerde olmak üzere Millî Eğitim Bakanlığının boş öğretmen norm kadrosu bulunan örgün ve yaygın eğitim kurumlarında 657 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin (B) fıkrası kapsamında istihdam edilen sözleşmeli öğretmenleri kapsar.

Dayanak

MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, 25/8/2011 tarihli ve 652 sayılı Millî Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile 6/6/1978 tarihli ve 7/15754 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esaslar hükümlerine dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar

MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;

a) Alan: Öğretmen adaylarının mezun oldukları yükseköğretim programına bağlı olarak Bakanlık tarafından belirlenen atanabilecekleri alanları,

b) Bakan: Millî Eğitim Bakanını,

c) Bakanlık: Millî Eğitim Bakanlığını,

ç) Eğitim kurumu: Bakanlığa bağlı her derece ve türdeki; okul öncesi eğitim, ilköğretim ve ortaöğretim faaliyetlerinin yürütüldüğü örgün eğitim kurumları ve örgün eğitimin yanında veya dışında eğitim faaliyetlerinin yürütüldüğü yaygın eğitim kurumlarını,

d) Görev yeri: Görevin yapıldığı eğitim kurumunu,

e) KPSS: Kamu Personel Seçme Sınavını,

f) Pedagojik formasyon: Millî Eğitim Bakanlığı ile Yükseköğretim Kurulu işbirliği çerçevesinde açılan ve öğretmenlik mesleğine yönelik derslerin yer aldığı programı,

g) Sözleşmeli öğretmen: Millî Eğitim Bakanlığının boş öğretmen norm kadrosu bulunan örgün ve yaygın eğitim kurumlarında 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 4 üncü maddesinin (B) fıkrası kapsamında Kamu Personel Seçme Sınavı sonucuna göre sözlü sınava çağrılıp başarılı olanlar arasından süreli olarak istihdam edilenleri,

ğ) Sözlü sınav: Millî Eğitim Bakanlığınca sözleşmeli öğretmen adaylarına yönelik yapılan merkezi sınavı,

h) Yıl: Göreve başlama tarihine göre geçen bir yıllık süreyi ifade eder.

Adaylık, Yer Değiştirme ve Öğretmen Kadrosuna Atama

Adaylık

MADDE 17 – (1) Sözleşmeli öğretmen olarak atananlar, 17/4/2015 tarihli ve 29329 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Millî Eğitim Bakanlığı Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği hükümleri çerçevesinde Bakanlık Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğünce yapılacak planlama doğrultusunda adaylık eğitimine tabi tutulur.

İhtiyaç fazlası sözleşmeli öğretmenlerin yer değiştirmeleri

MADDE 18 – (1) Eğitim kurumu ve/veya bölüm kapanması, program değişikliği, Bakanlığın öğretmenliğe atanacakların tespitine ilişkin kararıyla bazı derslerin kaldırılması veya istihdam alanının daralması gibi nedenlerle öğretmen fazlalığı oluşması hâlinde, öncelikle sözleşmeli öğretmenler ihtiyaç fazlası öğretmen olarak değerlendirilir.

(2) İhtiyaç fazlası konumda bulunan sözleşmeli öğretmenler, istekleri ve tercihleri de dikkate alınmak suretiyle atamaya esas puan üstünlüğüne göre il içinde alanlarına uygun eğitim kurumlarına valiliklerce atanır. Sözleşmeli öğretmenlerin sözleşmeleri, görev yaptıkları il içinde alanında ihtiyaç olmaması ya da öğretmenlerin bu fıkraya göre yapılması öngörülen görev yeri değişikliğini kabul etmemeleri hâlinde sona erer.

Öğretmen kadrosuna atama

MADDE 19 – (1) Sözleşmeli öğretmenlerden sözleşme gereği dört yıllık çalışma süresini tamamlayarak adaylık sürecinde başarılı olanlar, talepleri halinde görev yaptıkları eğitim kurumunda öğretmen kadrolarına atanır. Öğretmen kadrolarına atananlar, aynı yerde en az iki yıl daha görev yapar, bunlar hakkında adaylık hükümleri uygulanmaz

GÖRÜŞ VE ÖNERİLERİMİZ

Görüş

Günümüzde şartların hızla değiştiği global dünyada, içinde yaşadığımız zamanı iyi okumak, anlamak ve yorumlamak gerekmektedir. Toplumsal hassasiyetlerin, arz ve taleplerin her geçen gün arttığı ve değiştiği bir ortamda, topluma karşı sorumluluk duyan, yapıcı ve yaratıcı çözümler üretmek için çaba harcayan yönetici ve idarecilere olan ihtiyaç da artarak devam etmektedir.

Tam da bu noktada Milli Eğitim Bakanlığı’nın Temel Kanunları arasında da zikredilen ve görevlerinden biri olan ‘toplumun mutluluğuna katkıda bulunacak bir meslek sahibi olmalarını sağlamak; Böylece bir yandan Türk vatandaşlarını ve Türk toplumunun refah ve mutluluğunu artırmak’ ifadesi, iş ve meslek hayatının insan ve toplum üzerindeki olumlu/olumsuz etkisini en açık şekliyle ifade etmektedir.

Milli Eğitim Bakanlığı’nın ve Yüksek Öğretim Kurulu’nun kriterlerine göre öğretmenlik mesleğini yapma hakkı/salahiyeti/ehliyeti bulunan memur öğretmenlerin, Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde öğretmen unvanıyla istihdam edilme taleplerinin temelinde de, severek yapmak istedikleri mesleklerine geçerek; toplumun bireylerine katkıda bulunarak bireysel ve toplumsal mutluğu artırmak istemeleri yatmaktadır. Takdir edilmelidir ki öğretmenlik; meslek etiği ve ahlak, analitik ve bilimsel bakış, saygınlık ve katılımcılık gibi vasıflara sahip olan eğitimcilerin, ‘gönüllü çalışma esasına’ dayalı eğitim hizmeti verebilenlerin, başarılı olabileceği nitelikli bir meslektir.

Bu anlamda, halen kamu kurumunda görev yaparak geçimlerini sürdürmelerine rağmen kurulu düzenlerini bozmayı da göze alarak hayalleri/hedefleri olan öğretmenlik mesleğini yapabilmek için, Milli Eğitim Bakanlığı’ndan ilgili yönetmeliğin değiştirilmesini/güncellenmesini talep etmektedirler. Bakanlık, kurumsal hizmet politikası gereği, sorun çözme yetkinliği gelişmiş, hak, adalet ve sorumluluk bilincine sahip kadrosuyla, önceki yıllarda yaşanan mağduriyetleri gidermek adına,‘28 Şubat mağduru’ öğretmenlerin talepleri üzerine, yapılan yasal düzenlemeler ile kadroya alınmalarının önünü açmıştır. Ayrıca 15 Temmuz 2016 darbe girişimi sonrası ihraçlardan dolayı boşalan on binlerce kadroya KHK ile devlet memuru olmayan özel dershane öğretmenlerini ve ücretli öğretmenleri de dâhil ederek KPSS ve ÖABT sınav şartı aramaksızın MEB kadrolarına alınmaları uygun görülmüştür. Son olarak 2019 yılı Eylül ayında, Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde eğitim – öğretim hizmetleri dışında istihdam edilen ve öğretmen kadrolarına atanma şartlarını taşıyan personeli, 2828 sayılı kanun kapsamında hizmet yılı esas alınarak, KPSS ve ÖABT sınav şartı aranmaksızın ‘kadrolu öğretmen’ olarak kurum içi atamaları yapılmıştır. Yaşanan bu gelişmeler sonrası kurumlar arası ‘hizmet yılı esasına göre ilk atamalar’ ile ilgili yönetmeliğin değiştirilerek mağduriyetin başladığı tarihten itibaren günümüze kadar, Milli Eğitim Bakanlığı’na onlarca dava açılmış, mahkeme ve yargı kapılarında anlamsız inatlaşma ortaya çıkmıştır.

Gelinen noktada kamu yararı ve personel politikası da gözetilerek, nitelik ölçmeyen sadece sıralama yapan KPSS sınav şartının kaldırılarak, kurumlar arası ilk atamaların hizmet yılı esasına göre yapılmasında, kanunlar ve mahkeme kararlarına göre aykırılık bulunmayan ‘memur öğretmenler ’in, demokratik taleplerinin görmezden gelinmeyeceği ve yapılacak yasal düzenleme ile yürürlüğe konulabileceği öngörülmektedir.

Öneriler

Ülkemizin yeni yönetim sistemiyle birlikte her alanda yeni bir döneme girdiği bu günlerde, ekonomisi güçlü, kaliteli insanı merkeze alan yönetim anlayışı ile hayallerimizi hedeflere, hedeflerimizi de gerçeğe dönüştürmek, eğitim camiasının bir parçası olmak için mücadele veren ‘asil memur aday öğretmenlerimiz, ‘2023 Eğitim Vizyonu’ nda aktif olarak görev almak istemektedirler.

2023 Eğitim Vizyon’ u çerçevesinde, Bakanlığımızın personel politikasını ve tasarruf döneminde olduğumuzu da göz önünde bulundurarak, birikmiş sorunlardan biri olan ‘memur öğretmenler’ in ataması konusuna daha önce de belirttiğimiz gibi karşılıklı feragat ile farklı bir strateji ve yol haritasıyla yaratıcı ve uygulanabilir çözümler bulabilmek adına önerilerimizi tek bir başlık altında birleştirmek suretiyle maddeler halinde makamlarınıza arz ederiz.

Kurumlar arası ilk ataması yapılacak asil memur olmuş aday öğretmen olarak atanmak isteyen kamu personeli adına;

1. İlgi yönetmeliklerin değiştirilmesi veya yeni bir yönetmeliğin çıkarılmasıyla ilgili yaklaşık 8 yıl aradan sonra yapılacak çalışmalarda, aday öğretmenlere ayrı bir atama takvimi ve kontenjanı verilmesi,
2. Halen 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 4/A maddesi uyarınca çalışıyor olması,
3. Müracaatların başlama tarihi itibariyle kurumunda en az 5 (beş) yıl görev yapmış olması,
4. Atamaların hizmet yılı üstünlüğü esas alınarak yapılması,
5. Öğretmenliğe yeniden ilk atama ile geçmek isteyen aday sayısının belirlenmesi (her öğretmen adayı geçiş talep etmemektedir.)
6. Sayıları belirlenen adayların branşlara göre dağılımının yapılması,
7. Atamalarda aile birliği mazeretinden feragat şartının getirilmesi,
8. Zorunlu hizmet alanlarında görev yapmak için sağlık mazeretinin olmaması,
9. Kınama veya üzeri disiplin cezası almamış olması.

SONUÇ

Hak, adalet ve sorumluluk bilinci yüksek olan yetkili makamların uygun görmesi halinde, yapılacak yasal düzenleme ile maddeler halinde sıraladığımız şartları taşıyan ve bu şartlar da ‘aday öğretmen olmak isteyen’ memur öğretmenlerin istihdam edilmesi, tek bir seferde devlet bütçesine de ekonomik anlamda yük getirmeden kolayca yapılabilir. Böylece Milli Eğitim Bakanlığı’nın ve Yüksek Öğretim Kurulu’nun kriterlerine göre öğretmenlik mesleğini yapma hakkı/salahiyeti/ehliyeti bulunan memur öğretmenlerin iade-i itibarı yapılarak, ‘toplumun mutluluğuna katkıda bulunacak bir meslek sahibi olmaları da sağlanmış olur.

Karşılıklı feragat çerçevesinde, Bakanlığımızın sadece ufak bir yönetmelik düzenleme ve planlaması ile mağduriyetin ortadan kaldırılması söz konusu iken, aday öğretmen olmak isteyen memur öğretmenlerimizin başta yaşamsal mağduriyet olan kurulu düzeni, aile birliği gibi şartlar dâhilinde gönüllü hizmeti kabul etmeleri ve MEB ailesine bu şartlarda öğretmen olarak katılma istekleri göz önünde bulundurulmalıdır.

Bakanlığımızın, belirtilen şartlara sahip ve sayıları mahdut olan memur öğretmenlerin, arz ve taleplerinin gerekli hassasiyetin gösterilerek gerçekleştirilmesi, kurumun personel ve hizmet politikasına da ters düşmeyecek barışçıl yasal düzenleme ile ‘2023 Eğitim Vizyonu’ na yakışır şekilde yapılması en büyük temennimizdir.

Bu duygu ve düşüncelerle yetkili makamların, görmezden gelmeyerek bu konuda yapacağı olumlu, yaratıcı ve çözüm odaklı çalışmalar, birikmiş sorunlardan birini daha çözüme kavuşturacaktır. 

RAPOR