YSK'nın 2023/798 Sayılı Kararı

Batman Barosu Başkanlığı tarafından Kurulumuz Başkanlığına gönderilen 03.05.2023 tarihli ve E-41350161-622.03-1138 sayılı yazıda; 14 Mayıs 2023 tarihinde birlikte yapılacak olan Cumhurbaşkanı Seçimi ve 28. Dönem Milletvekili Genel Seçiminde Batman Barosu başkanı ve üyelerinin oy kullanılacak okul ve sandık çevrelerinde gözlemci olarak yer alması talep edilmiş olmakla, konu incelendi.

GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

İstem; Batman Barosu başkan ve üyelerinin sandık çevrelerinde gözlemci olarak yer almalarına ilişkindir.

298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun'un "Adaylar ve Müşahitleri" başlıklı 25'inci maddesinde; "Sandık başı işlemlerini takibetmek üzere, siyasi partiler ve bağımsız adaylar, birer müşahit gönderebilirler."

"Sandık Çevresi" başlıklı 81'inci maddesinde; "Sandık çevresi, oy sandığının konulduğu ve sandık kurulunun görev yaptığı oda, bölüm veya bu amaçla oluşturulan yerdir."

"Sandık Çevresinde Düzenin Sağlanması ve Yasaklar" başlıklı 82'nci maddesinin; Birinci fıkrasında; "Sandık çevresinde düzenin sağlanması sandık kurulu başkanına aittir. Sandık çevresinde alınacak tedbirler, o sandık çevresinde bulunma hakkına sahip kimselerin seçim iş ve işlemlerini takip etmelerini engelleyecek mahiyette olamaz."

İkinci fıkrasında; "Sandık çevresinde, sandık kurulu başkan ve üyeleri, adaylar, milletvekilleri, o sandık bölgesinde kayıtlı seçmenler ve o sandıkta görevli müşahitler ile bina sorumluları ve çağrı veya ihbar üzerine gelen görevli kolluk güçlerinden başka kimse bulunamaz. Şu kadar ki, siyasi partilerin seçim kurullarına bildirdikleri itiraza yetkili kişiler ile temsilciler, seçim kurullarınca önceden kendilerine verilen belge ile sandık çevresinde bulunabilirler. Medya mensuplarının sandık çevresinde, sandık başı işlemlerine engel olmamak şartıyla, haber amacıyla görüntü ve bilgi elde etmeleri serbesttir."

Üçüncü fıkrasında; "Sandık çevresinde seçmenin oyunu tam bir serbestlikle ve gizli şekilde kullanmasına veya sandık kurulunun görevini yapmasına engel olmaya kalkışanlar ile oy verme, oyların sayım ve dökümü veya tutanaklara geçirilmesi gibi tüm sandık başı iş ve işlemlerinin düzenini bozmaya kalkışanları, başkan uyarır. Bu uyarının gereğini yerine getirmeyen kimse, kolluk gücü çağrılarak sandık çevresinden uzaklaştırılır."

Dördüncü fıkrasında; "Sandık kurulu başkanının bu maddede belirtilen görevini yapmaması halinde, sandık kurulu karar alarak ilgili hakkında yukarıda belirtilen yetkiyi kullanır ve durumu derhal ilçe seçim kurulu başkanına bildirir."

Beşinci fıkrasında;"Sandık çevresinde cebir, şiddet veya tehdit kullanarak sandık başı düzenini bozmaya kalkışanlar, sandık kurulu başkanı veya üyelerinden biri tarafından yapılan çağrı ya da seçmenlerin ihbarı üzerine gelen kolluk güçlerince derhal sandık çevresinden uzaklaştırılır ve gerekli yasal işlem yapılır. Seçmenlerce ihbar, o yer kolluk güçlerine şahsen yapılır."

"Kimlerin İtiraz Edebileceği" başlıklı 110'uncu maddesinde; "Bu kanunda gösterilen kurulların veya kurul başkanlarının kesin olmayan kararlarına karşı seçme yeterliğine sahip yurttaşlar, siyasi partiler veya bunların tüzüklerine göre kuruluş kademelerinin başkanları veya vekilleri, müşahitler, adaylar ve Cumhuriyet Senatosu üyeleri ile milletvekilleri itiraz edebilirler."

"İtirazın Şekli" başlıklı 112'nci maddesinin; "İtiraz yazı ile veya sözle yapılır. Sözle yapılacak itirazlar gerekçesiyle birlikte tutanağa yazılır. İtiraz edenin adı, soyadı, açık adresi yazılarak imza ettirilir. İmza bilmeyenlere parmak bastırılır.

Kimliğini ispat edemeyenlerin, delil ve gerekçe gösteremeyenlerin itirazları incelenmez, bu sebeple incelenmediği tutanağa yazılır. Yazılı itirazlarda da yukarıdaki şartlar aranır ve deliller itiraz dilekçesine eklenir.

Gerekçesi ve delili olmayan yazılı itirazlar da incelenmez. Her iki halde de itirazın alındığına ve hangi tarihte yapıldığına dair, itiraz yapana alındı belgesi verilir. İtirazlar seçim kurulu başkanına yapılır. Seçim kurulu başkanı bulunamazsa, yazılı itiraz nöbetçi savcıya alındı belgesi ile yapılır. Savcı yapılan itirazın kaydını işleyerek hemen seçim kurulu başkanına gönderir.

Siyasi partiler, seçim başlangıcında partileri adına kimlerin itiraz edebileceklerini mühür ve imzalı bir yazı ile seçim kurullarına bildirirler. İtiraz edebileceklerin imza sirküleri parti başkanınca onaylanarak bildirilir. Parti adına itiraz edeceklerden kimlik aranmaz. İtirazlarda, delillerin hangi resmi makamlarda bulunduğunun bildirilmesi delil yerine geçer ve bu delili seçim kurulu temin eder." hükümleri yer almaktadır.

Kurulumuzca yapılan değerlendirme neticesinde; 298 sayılı Kanun'da kimlerin gözlemci olacağı belirlenmiş olup, bunlar arasında siyasi partiler dışında sivil toplum örgütlerine yer verilmediğinden Batman Barosu başkan ve üyelerinin 14 Mayıs 2023 tarihinde birlikte yapılacak olan Cumhurbaşkanı Seçimi ve 28. Dönem Milletvekili Genel Seçiminde gözlemci olarak görev yapamayacaklarına, ancak bir seçmen olarak oyların sayım ve dökümünü izleyebileceklerine ve 298 sayılı Kanun'un 110'uncu ve 112'nci maddeleri çerçevesinde itiraz haklarını kullanabileceklerine karar verilmesi gerekmiştir.

SONUÇ:

Açıklanan nedenlerle;

1- 298 sayılı Kanun'da kimlerin gözlemci olacağı belirlenmiş olup, bunlar arasında siyasi partiler dışında sivil toplum örgütlerine yer verilmediğinden Batman Barosu başkan ve üyelerinin 14 Mayıs 2023 tarihinde birlikte yapılacak olan Cumhurbaşkanı Seçimi ve 28. Dönem Milletvekili Genel Seçiminde gözlemci olarak görev yapamayacaklarına, ancak bir seçmen olarak oyların sayım ve dökümünü izleyebileceklerine ve 298 sayılı Kanun'un 110'uncu ve 112'nci maddeleri çerçevesinde itiraz haklarını kullanabileceklerine,

2- Karar örneğinin Batman Barosu Başkanlığına gönderilmesine 04.05.2023 tarihinde oy birliği ile karar verildi.