YSK'nın 2023/960 Sayılı Kararı

Adalet ve Kalkınma Partisi Yüksek Seçim Kurulu Temsilcisi Recep ÖZEL tarafından Kurulumuz Başkanlığına gönderilen 13.05.2023 tarihli dilekçede; 14 Mayıs 2023 tarihinde birlikte yapılacak olan Cumhurbaşkanı Seçimi ve 28. Dönem Milletvekili Genel Seçimine esas olmak üzere, İstanbul Barosu tarafından "görevli" belgesi ile "her sandıkta bir avukat" ibareli el kitapçıklarının hazırlandığı, ancak 298 sayılı Kanun'da ve Yüksek Seçim Kurulunun 135 sayılı Genelgesi'nde sandık çevresinde kimlerin bulunabileceği açıkça belirlenmiş olduğundan, siyasi partiler, bağımsız adaylar ve Cumhurbaşkanı adaylarının yetkilendirdiği kişiler dışında meslek kuruluşları veya sivil toplum örgütlerinin gözlemci bulunduramayacağına ve seçim hukuku bakımından geçerliliği bulunmayan görevli ibaresi taşıyan belge ve materyallerinin kullanılmamasına karar verilmesi istenilmiş olmakla, konu incelendi.

GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun'un "Adaylar ve Müşahitleri" başlıklı 25'inci maddesinde; "Sandık başı işlemlerini takibetmek üzere, siyasi partiler ve bağımsız adaylar, birer müşahit gönderebilirler."

Anılan Kanun'un "Sandık Çevresi" başlıklı 81'inci maddesinde; "Sandık çevresi, oy sandığının konulduğu ve sandık kurulunun görev yaptığı oda, bölüm veya bu amaçla oluşturulan yerdir."

"Sandık Çevresinde Düzenin Sağlanması ve Yasaklar" başlıklı 82'nci maddesinin;

Birinci fıkrasında; "Sandık çevresinde düzenin sağlanması sandık kurulu başkanına aittir. Sandık çevresinde alınacak tedbirler, o sandık çevresinde bulunma hakkına sahip kimselerin seçim iş ve işlemlerini takip etmelerini engelleyecek mahiyette olamaz."

İkinci fıkrasında; "Sandık çevresinde, sandık kurulu başkan ve üyeleri, adaylar, milletvekilleri, o sandık bölgesinde kayıtlı seçmenler ve o sandıkta görevli müşahitler ile bina sorumluları ve çağrı veya ihbar üzerine gelen görevli kolluk güçlerinden başka kimse bulunamaz. Şu kadar ki, siyasi partilerin seçim kurullarına bildirdikleri itiraza yetkili kişiler ile temsilciler, seçim kurullarınca önceden kendilerine verilen belge ile sandık çevresinde bulunabilirler. Medya mensuplarının sandık çevresinde, sandık başı işlemlerine engel olmamak şartıyla, haber amacıyla görüntü ve bilgi elde etmeleri serbesttir."

Üçüncü fıkrasında; "Sandık çevresinde seçmenin oyunu tam bir serbestlikle ve gizli şekilde kullanmasına veya sandık kurulunun görevini yapmasına engel olmaya kalkışanlar ile oy verme, oyların sayım ve dökümü veya tutanaklara geçirilmesi gibi tüm sandık başı iş ve işlemlerinin düzenini bozmaya kalkışanları, başkan uyarır. Bu uyarının gereğini yerine getirmeyen kimse, kolluk gücü çağrılarak sandık çevresinden uzaklaştırılır."

Dördüncü fıkrasında; "Sandık kurulu başkanının bu maddede belirtilen görevini yapmaması halinde, sandık kurulu karar alarak ilgili hakkında yukarıda belirtilen yetkiyi kullanır ve durumu derhal ilçe seçim kurulu başkanına bildirir."

Beşinci fıkrasında; "Sandık çevresinde cebir, şiddet veya tehdit kullanarak sandık başı düzenini bozmaya kalkışanlar, sandık kurulu başkanı veya üyelerinden biri tarafından yapılan çağrı ya da seçmenlerin ihbarı üzerine gelen kolluk güçlerince derhal sandık çevresinden uzaklaştırılır ve gerekli yasal işlem yapılır. Seçmenlerce ihbar, o yer kolluk güçlerine şahsen yapılır."

"Kimlerin İtiraz Edebileceği" başlıklı 110'uncu maddesinde; "Bu kanunda gösterilen kurulların veya kurul başkanlarının kesin olmayan kararlarına karşı seçme yeterliğine sahip yurttaşlar, siyasi partiler veya bunların tüzüklerine göre kuruluş kademelerinin başkanları veya vekilleri, müşahitler, adaylar ve Cumhuriyet Senatosu üyeleri ile milletvekilleri itiraz edebilirler." hükümleri yer almaktadır.

Kurulumuzca yapılan değerlendirme neticesinde; 298 sayılı Kanun'da sandık alanında kimlerin gözlemci olacağı belirlenmiş olup, bunlar arasında siyasi partiler dışında sivil toplum örgütlerine yer verilmediğinden, barolara kayıtlı başkan ve üyelerin sahip olduğu görevli belgesi ile sandık alanlarında gözlemci olarak görev yapamayacaklarına, ancak bir seçmen olarak oyların sayım ve dökümünü izleyebileceklerine ve 298 sayılı Kanun'un 110'uncu ve 112'nci maddeleri çerçevesinde itiraz haklarını kullanabileceklerine karar verilmesi gerekmiştir.

S O N U Ç :

Açıklanan gerekçelerle;

1- Barolara kayıtlı başkan ve üyelerin sahip olduğu görevli belgesi ile sandık alanlarında gözlemci olarak görev yapamayacaklarına, ancak bir seçmen olarak oyların sayım ve dökümünü izleyebileceklerine ve 298 sayılı Kanun'un 110'uncu ve 112'nci maddeleri çerçevesinde itiraz haklarını kullanabileceklerine,

2- Karar örneğinin;

a) Adalet ve Kalkınma Partisi Yüksek Seçim Kurulu Temsilcisi Recep ÖZEL'e,
b) İl ve ilçe seçim kurulu başkanlıklarına gönderilmesine,
c) Seçmen Kütüğü Genel Müdürlüğünce www.ysk.gov.tr adresinde yayınlanmasına 13.05.2023 tarihinde oy birliği ile karar verildi.