Memurların E-Devlet Üzerinden Sendika Üyelik-İstifa İşlemleri (2 Mayıs 2024)

Söz konusu resmi yazıda ''T.C. Anayasasının “Sosyal ve Ekonomik Haklar ve Ödevler” başlıklı 3. bölümünün 51. maddesi “Sendika Kurma Hakkı” başlığı altında çalışan ve işverenlerin sendikal haklarını düzenlemiştir. Anılan maddenin ilk fıkrası;

“Çalışanlar ve işverenler, üyelerinin çalışma ilişkilerinde, ekonomik ve sosyal hak ve menfaatlerini korumak ve geliştirmek için önceden izin almaksızın sendikalar ve üst kuruluşlar kurma, bunlara serbestçe üye olma ve üyelikten serbestçe çekilme haklarına sahiptir. Hiç kimse bir sendikaya üye olmaya ya da üyelikten ayrılmaya zorlanamaz.” şeklinde düzenlenmiştir.

Madde metninde, sendikaların önceden izin alınmadan (bildirim sistemi) kurulması öngörüldüğü gibi, üyelerin sendikaya ya da sendikaların üst kuruluşlara serbestçe üye olma ve üyelikten serbestçe çekilme hakkına sahip olduğu belirtilmiştir. Böylece üyelerin bir sendikaya gerek üye olması, gerekse sendikadan çekilmesinin serbestçe yapılması, anayasal olarak teminat altına alınmıştır ve bunu engelleyen bir düzenleme, temel hak ihlali anlamı taşımaktadır. Nitekim bu anayasal ilkeye uygun olarak, 6356 sayılı Sendikalar Ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununun 19. maddesinin 2. fıkrasında “Her üye, e-Devlet kapısı üzerinden çekilme bildiriminde bulunmak suretiyle üyelikten çekilebilir. E-Devlet kapısı üzerinden yapılan çekilme bildirimi elektronik ortamda eş zamanlı olarak Bakanlığa ve sendikaya ulaşır.”  düzenlemesi getirilmiştir. Buna mukabil, dayanağını aynı anayasal düzenlemeden alan 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları Ve Toplu Sözleşme Kanununun 16. maddesinin aynı konuyu düzenleyen 2. fıkrasında; “Üyelikten çekilme, çekilmek isteyen kamu görevlisi tarafından, üç nüsha olarak doldurulup imzalanan üyelikten çekilme bildiriminin kurumuna verilmesi ile gerçekleşir. Kurum görevlisi, kayıt numarası ile tarih verilen çekilme bildiriminin bir suretini derhal üyeye vermek zorundadır. Kamu işvereni, bildirimin bir örneğini onbeş gün içinde sendikaya gönderir.”  şeklinde daha bürokratik ve çekilmeyi bir dizi işleme bağlayan bir düzenleme görülmektedir. İşçi sendikalarından çekilme ile kamu sendikalarından çekilme arasındaki bu ayrımın, hangi anayasal ilkeye dayandığı açıklanmaya muhtaçtır. Üyelikten çekilmenin e-devlet üzerinden yapılabilmesi özgürlüğü ve konforu, devlet memurlarına da tanınmalıdır. Kurum müdürüne evrak vermek zorunda kalan memurların olası bir baskı ile ya da ikna faaliyeti ile sendikal kararının etkilenmesi muhtemeldir.

Açıklanan nedenlerle Kamu Sendikalarında da üyelikten çekilme işlemlerinin E-devlet üzerinden yapılabilmesi için gerekli yasal düzenlemelerin getirilmesi ve bu konuda yapılan çalışmalar hakkında sendikamıza bilgi verilmesi hususunda gereğini arz ederiz.'' denilmiştir.