YSK'nın 2023/500 Sayılı Kararı

Yüksek Seçim Kurulu Temsilcisi Recep ÖZEL tarafından Kurulumuz Başkanlığına verilen 11.04.2023 tarihli dilekçede; 14 Mayıs 2023 Pazar günü yapılacak olan Cumhurbaşkanı Seçimi ve 28. Dönem Milletvekili Genel Seçimine esas olmak üzere Halkların Demokratik Partisi ve Saadet Partisinin seçime katılacakları seçim çevrelerine ait aday listelerini teslim etmediği, Cumhuriyet Halk Partisi ve İyi Partinin ise bazı seçim çevrelerinde aday listelerini teslim etmediklerinin tespit edildiği, seçime katılamayacağı anlaşılan veya ilgili seçim çevresinde seçime katılmayan partilerin seçim çevreleri gözetilmek suretiyle ilçe seçim kurullarında bulunan üyeliklerinin düşürülmesine, anılan partilelerden sandık kurulu üyesi istenmemesine ve il-ilçe seçim kurullarında temsilci bulundurma haklarının sona erdirilmesine dair karar verilmesi istenilmiş olmakla, konu incelendi.

GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

İstem; 14 Mayıs 2023 Pazar günü birlikte yapılacak olan Cumhurbaşkanı Seçimi ve 28. Dönem Milletvekili Genel Seçimine Halkların Demokratik Partisi ve Saadet Partisinin hiçbir seçim çevresinde milletvekili aday listelerini vermediği, Cumhuriyet Halk Partisi ve İyi Partinin ise bazı seçim çevrelerinde aday listelerini teslim etmediklerinden ötürü ilçe seçim kurulu üyeliklerinin düşürülmesi, sandık kurulu oluşturulmasında sandık kurulu üyesi istenmemesi ve il-ilçe seçim kurullarında temsilci bulundurma haklarının sona erdirilmesine dair karar verilmesine ilişkindir.

298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçme Kütükleri Hakkında Kanun'un "Seçim Çevresi" başlıklı "Seçim Çevresi" başlıklı 3'üncü maddesinde; "Özel kanunlarındaki çevre ayırmaları saklı kalmak şartiyle, seçimlerde her il bir seçim çevresidir."

"İlçe Seçim Kurulu Üyelikleri" başlıklı 19'uncu maddesinde; "1. İlçe seçim kurulunun dört asıl ve dört yedek üyesi siyasi partilerden alınır. Bu üyeler aşağıda yazılı olduğu gibi belli edilir:

İlçe seçim kurulu başkanı, bu kurulun yeniden kurulması için yukarıdaki maddede öngörülen sürenin başında, ilçede teşkilatı bulunan ve son milletvekili genel seçiminde o ilçede en çok oy almış olan dört siyasi partiye birer asıl ve birer yedek üye adını iki gün içinde bildirmelerini tebliğ eder.

Bu işlemle belirlenen veya süresi içinde ad bildiren siyasi parti sayısı dörtten az olduğu takdirde, eksik kalan üyelikler, aynı şartları taşıyan diğer siyasi partilerden, o ilçede aldıkları oyların büyüklük sırasına göre, aynı usulle tamamlanır. Oylarda eşitlik halinde ad çekilir.

Yukarıdaki hükümlerin uygulanmasına rağmen dört asıl ve dört yedek üyenin tümü belirlenemediği takdirde, 14 üncü maddenin dördüncü bendi gereğince Yüksek Seçim Kurulunun ilan ettiği siyasi partilerden o ilçede teşkilatı bulunanlar tespit edilerek bunlar arasında ad çekilir. Ad çekmedeki sıraya göre, adı çıkan, eksik üyelik sayısı kadar siyasi partinin, yukarıda yazılan usulle bildireceği kimseler ilçe seçim kurulu üyesi olur. İlçe seçim kurulunun bu bentte gösterilen üyeliklerinden eksik kalanlar, ikinci bent hükümleri gereğince tamamlanır.
(...)
14 üncü maddenin onbirinci bendi gereğince yapılan tespit ve ilandan seçime katılamayacağı anlaşılan veya o seçim çevresinde seçime katılmayan partinin ilçe seçim kurulundaki üyelerinin görevi sona erer. Bu yoldan boşalan üyelikler, o seçim çevresinde seçime katılan ve ilçe seçim kurulunda üyesi bulunmayan partiler hakkında birinci bentte yazılan hükümlerin uygulanmasıyla belirlenir. İlçe seçim kurulunda boşalan göreve getirilen kimse, yerine geldiği üyenin süresini tamamlar."

"Siyasi Parti Temsilcileri" başlılı 17'nci maddesinin birinci fıkrasında; "Son Milletvekili ve Cumhuriyet Senatosu genel ve ara seçimlerinde kendi listesinden yasama meclislerinden birine seçilmiş en az bir üyeye sahip olan veya 14 üncü maddenin dördüncü bendi gereğince Yüksek Seçim Kurulunca tespit ve ilan edilen siyasi partilerden o il ve ilçede teşkilatı bulunanlar, il ve ilçe seçim kurullarında birer temsilci bulundururlar.

Ayrıca seçime katılan siyasi partilerden, en son yapılan milletvekili genel seçimlerinde en çok oy almış dört siyasi parti ve Türkiye Büyük Millet Meclisinde grubu bulunan siyasi partiler, o siyasi parti genel başkanları tarafından yazılı olarak yetki verilmiş olması şartıyla Yüksek Seçim Kurulunda da bir asıl bir yedek temsilci bulundurabilir. Bu temsilciler kurulun bütün çalışmalarına ve görüşmelerine katılırlar, oy kullanamazlar. Ancak, Yüksek Seçim Kurulunca 14 üncü maddenin onbirinci bendi gereğince yapılan ilandan seçime katılamayacağı anlaşılan veya o seçim çevresinde seçime katılmayan partilerin bu kurullarda temsilci bulundurma hakları sona erer."

"Sandık Kurulu Üyelikleri" başlıklı 23'üncü maddesinin ikinci fıkrasında; "İlçe seçim kurulu başkanı, o seçim çevresinde seçime katılan ve ilçede teşkilatı bulunan siyasi partilerden, son milletvekili genel seçiminde o ilçede en çok oy almış olan beş partiye, her sandık için birer asıl ve birer yedek üye adını beş gün içinde bildirmelerini tebliğ eder." hükümleri yer almaktadır.

Kurulumuzca yapılan değerlendirme neticesinde; Halkların Demokratik Partisi ve Saadet Partisinin hiçbir seçim çevresinde aday göstermediği anlaşılmış olduğundan tüm seçim çevrelerinde ilçe seçim kurulu üyeliklerinin düşürülmesine, sandık kurullarının teşekkülünde üye bildirme haklarının olmadığına ve il-ilçe seçim kurullarında temsilci bulundurma haklarının olmadığına, Cumhuriyet Halk Partisi ve İyi Parti'nin ise seçime katılmadığı seçim çevreleri ile sınırlı olmak üzere ilçe seçim kurulu üyeliklerinin düşürülmesine, sandık kurullarının teşekkülünde üye bildirme haklarının olmadığına ve ilgili il-ilçe seçim kurullarında temsilci bulundurma haklarının olmadığına, İl ve ilçe seçim kurullarında oluşacak boşalmaların 298 sayılı Kanun'un 19'uncu maddesi gereğince tamamlanması gerekltiğine karar verilmesi gerekmiştir.

SONUÇ:

Açıklanan nedenlerle;

1- Halkların Demokratik Partisi ve Saadet Partisinin hiçbir seçim çevresinde aday göstermediği anlaşılmış olduğundan tüm seçim çevrelerinde ilçe seçim kurulu üyeliklerinin düşürülmesine, sandık kurullarının teşekkülünde üye bildirme haklarının olmadığına ve il-ilçe seçim kurullarında temsilci bulundurma haklarının olmadığına,

2- Cumhuriyet Halk Partisi ve İyi Parti'nin seçime katılmadığı seçim çevreleri ile sınırlı olmak üzere ilçe seçim kurulu üyeliklerinin düşürülmesine, sandık kurullarının teşekkülünde üye bildirme haklarının olmadığına ve ilgili il-ilçe seçim kurullarında temsilci bulundurma haklarının olmadığına,

3- İl ve ilçe seçim kurullarında oluşacak boşalmaların 298 sayılı Kanun'un 19'uncu maddesi gereğince tamamlanması gerektiğine,

4- Karar örneğinin;

a) Yüksek Seçim Kurulu Temsilcisi Recep ÖZEL'e
b) Karar örneğinin Seçim Hizmetleri Genel Müdürlüğünce tüm il ve ilçe seçim kurulu başkanlıklarına gönderilmesine 12.04.2023 tarihinde oy birliği ile karar verildi.