Doğal Gaz Piyasası Dağıtım Lisanslarına İlişkin Tedbirler Yönetmeliği (19 Ağustos 2023)

Resmî Gazete

19 Ağustos 2023 CUMARTESİ

Sayı : 32284

YÖNETMELİK

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumundan:

DOĞAL GAZ PİYASASI DAĞITIM LİSANSLARINA İLİŞKİN TEDBİRLER YÖNETMELİĞİ

BİRİNCİ BÖLÜM

Başlangıç Hükümleri

Amaç

MADDE 1- (1) Bu Yönetmeliğin amacı; doğal gazın kaliteli, sürekli, ucuz, rekabete dayalı esaslar çerçevesinde çevreye zarar vermeyecek şekilde tüketicilerin kullanımına sunulmasına engel teşkil edebilecek durumların önceden tespit edilerek doğal gaz dağıtım hizmetinin aksamaması ve tüketicilerin korunması için alınacak tedbirleri belirlemektir.

Kapsam

MADDE 2- (1) Bu Yönetmelik; doğal gaz tüketicilerinin korunması için alınacak tedbirlere, dağıtım lisansının iptaline, şebekenin satışına, yeni lisans sahibinin belirlenmesi için yapılacak ihaleye ve şebekenin devrine ilişkin usul ve esasları kapsar.

Dayanak

MADDE 3- (1) Bu Yönetmelik, 18/4/2001 tarihli ve 4646 sayılı Doğal Gaz Piyasası Kanununun 1 inci ve 9 uncu maddeleri ile 20/2/2001 tarihli ve 4628 sayılı Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 5/A maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar

MADDE 4- (1) Bu Yönetmelikte geçen;

a) Başkan: Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu Başkanını,

b) Başkan Yardımcısı: Doğal Gaz Piyasası Dairesi Başkanlığının bağlı olduğu Başkan Yardımcısını,

c) Dağıtım: Doğal gazın müşterilere teslim edilmek üzere mahalli gaz boru hattı şebekesi ile naklini ve perakende satışını,

ç) Dağıtım hattı: Alçak basınçlı ve/veya orta basınçlı dağıtım hattını,

d) Dağıtım lisansı: Tüzel kişilere şehir içi doğal gaz dağıtım faaliyetinde bulunabilmeleri için Kanun uyarınca Kurul tarafından verilen izin belgesini,

e) Dağıtım şebekesi: Bir dağıtım şirketinin belirlenmiş bölgesinde, işlettiği doğal gaz dağıtım tesislerini ve boru hatlarını,

f) Dağıtım şirketi: Belirlenen bir şehirde doğal gazın dağıtımı ve mahalli gaz boru hattı şebekesi ile nakli faaliyetlerini yapmaya yetkili kılınan tüzel kişiyi,

g) Daire Başkanlığı: Doğal Gaz Piyasası Dairesi Başkanlığını,

ğ) Daire Başkanı: Doğal Gaz Piyasası Dairesi Başkanını,

h) Denetim Yönetmeliği: 28/1/2003 tarihli ve 25007 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Doğal Gaz Piyasasında Yapılacak Denetimler ile Ön Araştırma ve Soruşturmalarda Takip Edilecek Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliği,

ı) İhale: Lisans iptali nedeniyle Kurum tarafından gerçekleştirilecek doğal gaz dağıtım şebekesi satış ihalesini,

i) İlgili mevzuat: Doğal gaz piyasasına ilişkin Kanun, yönetmelik, tebliğ, genelge ve Kurul Kararı ile ilgili tüzel kişinin sahip olduğu lisans ve eklerini,

j) İlk Durum Raporu: Lisans iptaline muhatap dağıtım şirketi, yürütülmekte olan dağıtım faaliyeti ve dağıtım bölgesindeki tüketicilere ait genel bilgi ve değerlendirmeleri içeren raporu,

k) Kanun: 18/4/2001 tarihli ve 4646 sayılı Doğal Gaz Piyasası Kanununu,

l) Kurul: Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunu,

m) Kurum: Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunu,

n) Kurum temsilcisi: Dağıtım şirketinin günlük rutin faaliyetlerini gözlemlemek ve verilecek diğer görevleri yerine getirmek üzere dağıtım şirketi nezdinde geçici görevlendirilen Kurum personelini,

o) Şehir: Dağıtım şirketinin lisansında belirtilen şehirlerin belediye ve mücavir alan sınırlarını ifade eder.

(2) Bu Yönetmelikte geçen diğer ifade ve kısaltmalar ilgili mevzuattaki anlam ve kapsama sahiptir.

İKİNCİ BÖLÜM

Tüketicilerin Korunması ve Hizmetin Aksamaması İçin Tedbir Alınmasını Zorunlu Kılabilecek Haller ve Alınacak Tedbirler

Tüketicilerin korunması ve hizmetin aksamaması için tedbir alınmasını zorunlu kılabilecek haller

MADDE 5- (1) Tüketicilerin korunması ve hizmetin aksamaması için tedbir alınmasını zorunlu kılabilecek haller şunlardır:

a) Dağıtım şirketinin mali durumunun dağıtım faaliyeti kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getiremeyecek kadar kötüleşmesi.

b) Dağıtım şirketinin ilgili mevzuat ihlallerinin, dağıtım faaliyetinin gerektirdiği hizmetleri kabul edilemeyecek düzeyde aksatması.

c) Dağıtım şirketinin ilgili mevzuata aykırılıkları itiyat edinmesi.

ç) Dağıtım şirketinin faaliyetlerini yerine getiremeyecek düzeyde yönetilemez hale gelmesi.

d) Dağıtım faaliyetinin niteliğinin ya da kalitesinin kabul edilemeyecek düzeyde düşmesi.

(2) Birinci fıkrada sayılan hallerden en az birinin gerçekleşmesi durumunda, hizmetin aksamaması ve tüketicilerin korunması için Kurul tarafından dağıtım şirketi hakkında tedbirler alınmasına karar verilebilir.

Dağıtım şirketi hakkında tedbir alınmasının zorunlu hale geldiğinin tespiti

MADDE 6- (1) Başkan resen ya da Kuruma ulaşan bilgi ve belgeler çerçevesinde Daire Başkanının talebi üzerine, 5 inci maddenin birinci fıkrasında belirtilen hususların gerçekleşip gerçekleşmediğinin veya gerçekleşebileceğinin araştırılması için inceleme yapılmak üzere, ilgili kurum personelinden müteşekkil bir inceleme komisyonunu görevlendirir. İhtiyaç duyulması halinde diğer kamu kurum ve kuruluşlarından, yapılacak incelemede görevlendirilmek üzere personel talep edilebilir.

(2) Birinci fıkra kapsamında görevlendirilen inceleme komisyonu, görevlendirildiği tarihten itibaren en geç on beş gün içinde elde ettiği bilgileri, delilleri, ilgililerin açıklamalarını ve konu hakkındaki kendi görüşlerini içeren inceleme raporunu Daire Başkanlığına iletir. Gerek görülmesi halinde bu süre, Başkan tarafından on beş gün uzatılabilir.

(3) İnceleme raporu ve konuya ilişkin varsa diğer bilgi ve belgeler dikkate alınarak yapılacak değerlendirme sonucunda, konu karara bağlanmak üzere Kurula sunulur. Kurul tarafından 5 inci maddenin birinci fıkrasında belirtilen hususların varlığının tespit edilmesi halinde, bu hususların düzeltilmesi veya ortadan kaldırılması konusunda dağıtım şirketine süre verilir. Kurul tarafından 5 inci maddenin birinci fıkrasında belirtilen hususların bulunmadığının anlaşılması halinde süreç Kurul tarafından sonlandırılır.

(4) Kurul tarafından verilen süre içerisinde 5 inci maddenin birinci fıkrasında belirtilen hususların düzeltilmesi veya ortadan kaldırılması halinde süreç Kurul tarafından sonlandırılır. Verilen süre içerisinde belirtilen hususların düzeltilmemesi veya ortadan kaldırılmaması halinde Kurul tarafından dağıtım şirketi hakkında gerekli tedbirlerin alınmasına karar verilir.

(5) Kurul tarafından dağıtım şirketi hakkında tedbir alınmasına karar verilmesi halinde, ayrıca dağıtım lisansının iptalinin zorunlu hale gelip gelmediğinin tespiti amacıyla soruşturma açılmasına da karar verilir. Kurul tarafından açılan soruşturma Denetim Yönetmeliği hükümleri kapsamında yürütülür ve ivedilikle sonuçlandırılır.

Alınacak tedbirler

MADDE 7- (1) Dağıtım şirketi hakkında tedbir alınmasına ilişkin Kurul kararında belirtilmesi kaydıyla ilgili mevzuat hükümleri kapsamında; dağıtım lisansı sahibi tüzel kişinin yönetim kurulu veya tüzel kişiyi idare edenlerin, lisans sahibinin anonim şirket olmaması halinde ise ortaklar genel kurulu ve/veya tüzel kişiliği idare edenlerin bir kısmının veya tamamının geçici olarak değiştirilmesi suretiyle Kurul tarafından yerlerine yeni atama yapılabilir.

(2) Kurul tarafından yapılan yeni atamaları, görev değişikliklerini, görevin kapsamını ve gerekli görülen diğer hususları içeren Kurul kararı dağıtım şirketine ve ilgililere tebliğ edilir.

(3) Kurul tarafından alınan tedbirlerin yürütülmesi ve koordinasyonunu sağlamak üzere Başkan tarafından ihtiyaç görülmesi halinde Başkan Yardımcısı başkanlığında bir yürütme komisyonu kurulabilir.

(4) Başkan tarafından gerekli görülmesi halinde, dağıtım şirketinin günlük rutin faaliyetlerini gözlemlemek ve verilecek diğer görevleri yerine getirmek üzere, dağıtım şirketi nezdinde uygun görülecek sayıda Kurum temsilcisi görevlendirilebilir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Lisans İptali ve Şebeke Satış İhalesi

Lisansın iptali ve şebeke satış ihalesi

MADDE 8- (1) 5 inci, 6 ncı ve 7 nci maddeler çerçevesinde Kanunun 9 uncu maddesinin dördüncü fıkrası gereğince Denetim Yönetmeliği kapsamında yürütülen soruşturma sonucunda lisans iptalinin zorunlu hale geldiğinin tespiti halinde, dağıtım lisansı Kurul kararında belirtilen süre sonunda iptal edilir.

(2) Kanunun 9 uncu maddesinin birinci fıkrasının (g) bendinde yer alan durumun gerçekleşmesi halinde yapılan lisans iptalleri ile Kanunun 9 uncu maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen idari para cezası düzeyine ulaşılması ve bu durumun Kurul tarafından dağıtım lisansının iptalini gerektirdiği kanaatine ulaşılması halinde yapılan lisans iptalleri için de iptal kararının alınmasından sonra bu Yönetmelik hükümleri uygulanır.

(3) Kurul tarafından lisans iptaline karar verilmesi halinde, alınan Kurul kararında yüz yirmi gün içerisinde şebeke satış ihalesine çıkılması ve diğer işlemlerin yerine getirilmesi konusunda bir ihale komisyonu kurulur. Aynı Kurul kararında, şebeke satışının gerçekleştirilerek yeni lisans sahibinin belirlenmesine kadar hizmetin aksamaması ve tüketicilerin korunması için alınacak tedbirlere de yer verilir. Eski lisans sahibinin yükümlülükleri ve sorumlulukları yeni lisansın verilme tarihine kadar devam eder.

Lisans iptaline karar verilmesi sonrasında yapılacak işlemlerin sırası ve uyulacak süreler

MADDE 9- (1) Başkan tarafından görevlendirilen Kurum temsilci ve/veya temsilcileri görevlendirmeye ilişkin bildirimin yapılmasından itibaren iki gün içerisinde şebekesi ihaleye çıkarılacak olan dağıtım bölgesine intikal eder ve en geç iki hafta içinde İlk Durum Raporunu Daire Başkanlığına sunar. İki haftalık süre içerisinde İlk Durum Raporunun tamamlanamaması halinde raporun hazırlanmış kısmının sunulması kaydıyla ilave iki haftalık süre verilmesi talep edilebilir.

(2) İlk Durum Raporunda asgari olarak; mevcut şebeke büyüklükleri ile varsa teknik eksiklikler doğal gaz arzında yaşanan/yaşanabilecek sıkıntılar, tüketicilere ilişkin genel bilgi ve değerlendirmeler, toplanan güvence bedelleri, dağıtım şirketinin taraf olduğu davalar, şirket çalışanlarının durumları hakkında genel bilgiler ve dağıtım faaliyetinin yerine getirilmesinde yaşanan/yaşanabilecek sorunlar yer alır.

(3) İlk Durum Raporunun sunulmasını müteakip 30 gün içinde, ihale komisyonu tarafından şebeke satışına ilişkin hazırlanan ihale dokümanları Kurul onayına sunulur. Kurul onayını müteakip ihale Resmî Gazete’de ilan edilir.

Gerçek veya tüzel kişilerden hizmet alınması

MADDE 10- (1) Dağıtım Şirketi; bu Yönetmelik kapsamındaki tüm süreçlerin yürütülmesi ve dağıtım faaliyetinin tam ve eksiksiz olarak gerçekleştirilmesi amacıyla Başkan Oluru ile gerçek veya tüzel kişilerden hizmet alabilir. Hizmet alınacak gerçek veya tüzel kişinin özelliklerine ve hizmet alım koşullarına ilişkin hususlara Başkanlık Olurunda yer verilir.

(2) Hizmet alımına karar verilmesi durumunda hizmet bedeli eski lisans sahibi şirketçe defaten ödenebileceği gibi ihale sonrası ortaya çıkan şebeke bedelinden mahsup edilmek suretiyle de karşılanabilir. Hizmet alınacak konuların özelliklerine göre bu hizmetler ayrı ayrı gerçek veya tüzel kişilerden alınabilir.

(3) Dağıtım faaliyetinin tam ve eksiksiz olarak gerçekleştirilmesi amacıyla hizmet alınması halinde, bu hizmetin kapsamı mevcut şebekenin işletilmesi ve gaz arzının kesintisiz olarak devam ettirilmesi ile sınırlı olur. Hizmet alımı süresince dağıtım şirketi adına servis ve bağlantı hatları hariç herhangi bir şebeke yatırımı gerçekleştirilmez. Kurulun uygun bulması halinde şebekeye yatırım yapılmasına izin verilebilir.

(4) Hizmet alınan gerçek ve tüzel kişiler bu faaliyetleri sırasında Kuruma karşı sorumlu olup kendi kusurlarından kaynaklanan zarar ve ziyanları tazminle yükümlüdür.

Eski lisans sahibinin görev ve sorumlulukları

MADDE 11- (1) Lisansı iptal edilen dağıtım şirketinin, şebekenin satışı sürecinde ihale katılımcılarına şebekenin değerini etkileyebilecek tüm bilgileri eksiksiz olarak vermesi ve buna ilişkin kayıtlarını incelemeye açması zorunludur.

(2) Şebekeyi almaya hak kazanan yeni şirketin yürüteceği dağıtım faaliyeti sırasında ihtiyaç duyabileceği eski döneme ait her türlü bilgi, belge ve kayıtlar istenen ortamda eksiksiz olarak verilmedikçe ve eski lisans sahibi tarafından alınmış teminat mektuplarının iadesi ve benzeri devir kapsamındaki gerekli tüm işlemler tamamlanmadıkça şebeke bedeli eski lisans sahibine ödenmez.

(3) Şebekenin devri kapsamında; bu Yönetmelik hükümleri, ilgili mevzuat hükümleri ve diğer mevzuat hükümlerine göre tüm yükümlülükler yerine getirilir.

(4) Bu maddenin uygulanmasında ortaya çıkabilecek ihtilaflar Kurul tarafından çözümlenir. Kurulun bu konudaki kararı tarafları bağlar.

İhaleye katılım

MADDE 12- (1) İhale katılımcıları ihale öncesi ve sonrası yaptıkları incelemelerde edinmiş oldukları şebekesi satışa çıkarılmış olan dağıtım şirketine ait ticari sır niteliğindeki bilgileri üçüncü kişilerle paylaşamaz.

(2) Eski lisans sahibi tüzel kişi ile bu tüzel kişide doğrudan veya dolaylı pay sahibi gerçek kişilerin pay sahibi olduğu tüzel kişiler şebeke satış ihalesine katılamaz ve yeni lisans sahibi tüzel kişide sonradan pay sahibi olamaz.

(3) 3/11/2002 tarihli ve 24925 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Doğal Gaz Piyasası Dağıtım ve Müşteri Hizmetleri Yönetmeliği, bu Yönetmelik kapsamındaki ihaleler ve lisanslama süreçleri için kıyasen uygulanır.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

İhale Dokümanının Hazırlanması ve Devir Sözleşmesi

İhale ilanında yer alacak asgari hususlar

MADDE 13- (1) İhale ilanında asgari olarak;

a) Şebekesi ihale yoluyla satılacak olan dağıtım bölgesine ilişkin bilgiler,

b) Satışa konu şebekenin unsurlarına ilişkin bilgiler,

c) Şirketin tarife hesaplamalarına esas parametreler ve uygulanacak tarifelere ilişkin bilgiler,

ç) Eski lisans sahibi dağıtım şirketince tahsil edilmiş olan güvence bedelinin güncellenmiş tutarı,

d) Lisans alma koşulları ve ihaleye katılamayacak olanlar,

e) İhale yöntemi ve sürecine ilişkin bilgiler,

f) Şebeke ve dağıtım şirketi kayıtlarında yapılabilecek inceleme ve süreleri,

g) Alınacak teminata ilişkin bilgiler,

ğ) Yeni lisans bedelinin ödenmesine ilişkin bilgiler yer alır.

Devir sözleşmesi ve devir

MADDE 14- (1) İhaleye konu şebekenin devir koşullarının belirlendiği devir sözleşmesi ihale komisyonu tarafından hazırlanır.

(2) Devir sözleşmesinde, devredilecek sözleşmelere, haklara, borçlara ve yükümlülüklere yer verilir. Eski lisans sahibinin tüketicilerden nakit olarak tahsil edip iade etmediği ilgili mevzuat kapsamında güncellenmiş toplam güvence bedeli tutarı yeni lisans sahibi tüzel kişinin yükümlülüğündedir.

(3) Devir sözleşmesi hükümleri konusunda ihtilaf çıkması durumunda ihtilaf konularının tümü Kurul tarafından karara bağlanır.

Şebeke satış bedelinin aktarılması ve şebekenin yeni sahibine lisans verilmesi

MADDE 15- (1) Şebeke satış ihalesini kazanan tüzel kişi tarafından teklif edilen bedelin Kurum hesabına yatırılmasından sonra, bu tutardan varsa sadece hizmet alınan gerçek ve tüzel kişilere olan borçlar ödenir, bakiye tutar yeni lisans verildikten sonra eski lisans sahibine aktarılır.

(2) Eski lisans sahibinin Kurum kayıtlarındaki kesin teminatı, teminata konu yükümlülükler yerine getirilmemişse irat kaydedilir.

(3) Şebekeyi satın alan tüzel kişiye ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde yeni lisans verilir.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Son Hükümler

Yürürlük

MADDE 16- (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 17- (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu Başkanı yürütür.