Doğal Afet Bölgelerinde Düzenlenen Veraset İlamları (17 Şubat 2023)

Genel Müdür Bakan a. Hâkim Hakan ÖZTATAR imzalı resmi yazıda ''06.02.2023 günü meydana gelen depremler Kahramanmaraş, Hatay, Osmaniye, Adıyaman, Gaziantep, Şanlıurfa, Diyarbakır, Malatya, Kilis, Adana ve Elazığ başta olmak üzere çevre illerde yoğun şekilde hissedilmiştir. Depremin yol açtığı can kayıpları ve yaralanmalar ile maddi hasarlar tüm milletimizi derin üzüntüye sevk etmiştir.

Bilindiği gibi, 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 29 uncu maddesinde; "Bir hakkın kullanılması için bir kimsenin sağ veya ölü olduğunu veya belirli bir zamanda ya da başka bir kimsenin ölümünde sağ bulunduğunu ileri süren kimse, iddiasını ispat etmek zorundadır.

Birden fazla kişiden hangisinin önce veya sonra öldüğü ispat edilemezse, hepsi aynı anda ölmüş sayılır." 30 uncu maddesinde; "Doğum ve ölüm, nüfus sicilindeki kayıtlarla ispat olunur.

Nüfus sicilinde bir kayıt yoksa veya bulunan kaydın doğru olmadığı anlaşılırsa, gerçek durum her türlü kanıtla ispat edilebilir.", 31 inci maddesinde; "Bir kimse, ölümüne kesin gözle bakılmayı gerektiren durumlar içinde kaybolursa, cesedi bulunamamış olsa bile gerçekten ölmüş sayılır." hükümleri yer almaktadır.

4721 sayılı Kanunun Üçüncü Kitabında yer alan "Miras Hukuku" hükümlerinde kişinin ölüm saatine (kimin daha önce öldüğüne) farklı hukuki sonuçlar bağlanmış olduğundan, kişinin ölüm saatinin tespitinin miras hukuku bakımından büyük önem arz ettiği şüphesizdir.

Öte yandan 29/02/2000 tarihli ve 4539 sayılı Doğal Afet Bölgelerinde Afetten Kaynaklanan Hukuki Uyuşmazlıkların Çözümüne ve Bazı İşlemlerin Kolaylaştırılmasına İlişkin Kanun Hükmünde Kararnamenin Kabulü Hakkında Kanunun 1 inci maddesinde; "Doğal afet bölgelerinde afete maruz kalanların, afetten kaynaklanan hukuki uyuşmazlıkların çözümü amacıyla delillerin tespitine ilişkin istemleri, ispat olunacak olay ile tanıklar ve bilirkişiye sorulacak sorulara ilişkin konuları belirten ve üç nüshadan oluşan bir dilekçenin verilmesi veya mahkeme kalemine yapılacak sözlü başvurunun tutanağa geçirilmesi suretiyle yapılır.

Ölüm, gaiplik veya yaralanma gibi nedenlerle delil tespiti yaptıramayacak durumda olanların eşleri ile üçüncü dereceye kadar kan veya sıhri hısımları da delil tespiti isteminde bulunabilirler.

Delil tespitine ilişkin başvurular, mahkemece öncelikle incelenir ve karara bağlanır.", 2 nci maddesinde; "Doğal afet bölgelerinde avukatlar, vekaletname verme şartı aranmaksızın, istem sahiplerince verilen yetki belgesi ile kayıtlı bulundukları baro tarafından düzenlenen kimlik belgesini ibraz etmek suretiyle bu Kanunun 1 ve 4 üncü maddelerinde öngörülen işlemleri yapabilirler.", 3 üncü maddesinde; "Doğal afete maruz kalanların istemleri halinde, afetten kaynaklanan hukuki uyuşmazlıkların çözümüne ilişkin her türlü dava ve işlemlerde adli müzaheret hükümleri uygulanır.

Ancak, doğal afete maruz kaldığını beyan edenler bakımından 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 465 ve 468 inci maddelerindeki delil gösterme ve şahadetname verme şartları aranmaz...", 4 üncü maddesinde; "Doğal afete maruz kalanları ilgilendiren veraset belgelerinin alınmasında öncelikle resmi kayıtlar esas alınır. Resmi kayıt bulunmaması halinde diğer muteber deliller ikame edilir.", Hükümlerine yer verilmiştir.

Mirasçılık belgesi almak üzere yapılacak başvurulara ilişkin olarak; 4539 sayılı Kanunun mezkur 1 inci ve 2 nci maddelerinde başvuru ve temsile ilişkin kolaylaştırıcı düzenlemelerin dikkate alınması, 3 üncü maddesi uyarınca, istemleri halinde adli yardımdan yararlandırılmaları, 4 üncü maddesi uyarınca veraset belgelerinin alınmasında resmi kayıt bulunmaması halinde diğer muteber delillerin ikame edilmesi ve tespit edilebiliyor ise veraset ilamına murisin ölüm saatinin de derc edilmesi hususlarında bilgi edinilmesini, keyfiyetin tüm sulh hukuk mahkemelerine duyurulmasını rica ederim.'' denilmiştir.