Eğitim ve Öğretim Çalışmalarının Planlı Yürütülmesine İlişkin Yönerge (13 Eylül 2022)

Milli Eğitim Bakanı Mahmut Özer ve Talim ve Terbiye Kurulu Başkanı Cihad DEMİRLİ imzalı resmi yazıda "Ağustos 2003 tarihli ve 2551 sayılı Tebliğler Dergisi’nde yayımlanarak yürürlüğe giren Millî Eğitim Bakanlığı Eğitim ve Öğretim Çalışmalarının Planlı Yürütülmesine İlişkin Yönerge'de kayıtlı Yönerge’nin, eğitim ve öğretim hizmetlerine yönelik Bakanlığımız ilgili birimlerince gerçekleştirilen mevcut uygulamalar ve güncel mevzuat doğrultusunda güncellenmesine ihtiyaç duyulmuştur. Bu kapsamda Başkanlığımızca hazırlanan “Millî Eğitim Bakanlığı Eğitim ve Öğretim Çalışmalarının Planlı Yürütülmesine İlişkin Yönerge” taslağı ekte sunulmuştur. Makamlarınızca da uygun görülmesi hâlinde olurlarınıza arz ederim." denilmiştir.

MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI EĞİTİM VE ÖĞRETİM ÇALIŞMALARININ PLANLI YÜRÜTÜLMESİNE İLİŞKİN YÖNERGE

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç

MADDE 1 – (1) Bu Yönergenin amacı, Millî Eğitim Bakanlığına bağlı resmî ve özel, örgün ve yaygın eğitim kurumlarında yürütülen eğitim ve öğretim çalışmalarının planlı bir biçimde yürütülmesine ve bu doğrultuda derslere hazırlıklı girilmesine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.

Kapsam

MADDE 2 - (1) Bu Yönerge, Millî Eğitim Bakanlığına bağlı resmî ve özel, örgün ve yaygın eğitim kurumlarında yürütülen eğitim ve öğretim çalışmalarında uygulanacak olan planın tanımı, niteliği, önemi, içeriği, türleri, hazırlanması, uygulanması ve değerlendirilmesine ilişkin usul ve esasları kapsar.

Dayanak

MADDE 3 - (1) Bu Yönerge, 26/7/2014 tarihli ve 29072 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Millî Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Eğitim ve İlköğretim Kurumları Yönetmeliği, 7/9/2013 tarihli ve 28758 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Millî Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği, 20/3/2012 tarihli ve 28239 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Millî Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği, 7/7/2018 tarihli ve 30471 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği ile 11/04/2018 tarihli ve 30388 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Hayat Boyu Öğrenme Kurumları Yönetmeliği’ne dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar

MADDE 4 - (1) Bu Yönergede geçen;

a) Bakan: Millî Eğitim Bakanını,

b) Bakanlık: Millî Eğitim Bakanlığını,

c) Ders yılı: Derslerin başladığı tarihten kesildiği tarihe kadar geçen süreyi,

ç) Eğitim ve öğretim kurumları: Millî Eğitim Bakanlığına bağlı resmî ve özel örgün ve yaygın eğitim kurumlarının her birini,

d) Eğitim ve öğretim yılı: Ders yılının başladığı tarihten, sonraki ders yılının başladığı tarihe kadar geçen süreyi,

e) Örgün eğitim kurumu: Millî Eğitim Bakanlığına bağlı resmî ve özel okul öncesi eğitim, ilköğretim ve ortaöğretim kurumlarını,

f) Plan: Bir işin gerçekleştirilmesinde uyulması tasarlanan tertip, düzen ve ilkeler bütününü,

g) Yaygın eğitim kurumu: Örgün eğitim yanında veya dışında düzenlenen eğitim faaliyetlerinin tümünü gerçekleştiren kurumları ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Plan Yapmanın İlkeleri, Plan Çeşitleri, Aylık Plan, Günlük Eğitim Akışı, Yıllık Plan ve 

Ders Planının Yapılışı

Plan yapmanın ilkeleri

MADDE 5 - (1) Öğrenme-öğretme sürecinde resmî ve özel okul öncesi eğitim kurumlarında aylık plan ve günlük eğitim akışı, ilköğretim ve ortaöğretim kurumlarında yıllık plan ve ders planı yapılması zorunludur. Planlamada aşağıdaki temel ilkeler göz önünde bulundurulur:

a) Planlar; çağdaş eğitimin gereklerine uygun olarak öğrenci merkezli, bireyselleşmiş öğretim, tam öğrenme, aktif öğrenme-öğretme ve disiplinlerarası çalışmaları esas alan, uygulanabilir ve yapılandırılmış/yarı yapılandırılmış/yapılandırılmamış etkinliklere dayalı olmalıdır.

b) Planlama çalışmalarında öğrenme-öğretme süreci etkin hâle getirilerek eğitimdeki yeni gelişmeler, çevre özellikleri, öğrencilerin bireysel gelişim özellikleri (duyuşsal, bilişsel ve psikomotor) ile okul-çevre ilişkileri göz önüne alınmalıdır.

c) Plan, öğretimin niteliğine, amacına, öğrenci seviyesine ve konuya uygun olmalıdır.

ç) Plan, gerektiğinde öğretim yöntem ve teknikleri ile sürede değişiklikler yapılabilecek esneklikte olmalıdır.

d) Plan, eğitim ve öğretimin hedeflerine ve eğitim ve öğretim kurumlarının özel amaçlarına uygun olmalıdır.

e) Planda konular eğitim ve öğretim programlarına göre belirlenmelidir. Programda doğrudan ilişkilendirme yapılmamış olsa dahi konu ve kazanıma uygun değerlere de planda yer verilmelidir. Ayrıca konuların işlenişinde kullanılacak öğrenme-öğretme yaklaşımları, araç gereç, kaynaklar, öğrenci etkinlikleri, gezi, gözlem ve deneyler göz önünde bulundurulmalıdır.

f) Her plan belli bir süreyi kapsayacak şekilde düzenlenmelidir.

Plan çeşitleri

MADDE 6 - (1) Eğitim ve öğretim çalışmalarında resmî ve özel okul öncesi eğitim kurumlarında aylık plan ve günlük eğitim akışı, ilköğretim ve ortaöğretim kurumlarında yıllık plan ve ders planı olmak üzere dört çeşit plan hazırlanır.

Aylık plan 

MADDE 7 - (1) Aylık plan; öğretmenin çalıştığı çocuk grubunun gelişimini desteklemek için etkinlik oluşturmak üzere alacağı kazanım ve göstergeleri, kavramları, alan gezilerini, özel gün ve haftalar ile aile katılımı ve değerlendirme süreçlerini içeren bir çalışma planıdır.

(2) Okul öncesi öğretmenleri, aylık planlarını okul öncesi eğitim programına uygun olarak hazırlar.

Günlük eğitim akışı

MADDE 8 - (1) Günlük eğitim akışı; güne başlama zamanı, oyun zamanı, etkinlik zamanı ve günü değerlendirme zamanı ile beslenme ve dinlenme zamanı gibi rutin etkinlikleri içeren öğretmenin o gün yapacağı çalışmalara düzenli bir şekilde yer verdiği çerçeve bir plandır. 

(2) Okul öncesi öğretmenleri, günlük eğitim akışlarını okul öncesi eğitim programına uygun olarak hazırlar.

Yıllık plan

MADDE 9 - (1) Yıllık plan; eğitim ve öğretim yılı süresince ders vermekle yükümlü olunan sınıflarda, program uyarınca belli ünitelerin veya konuların hangi aylarda yaklaşık olarak ne kadar zamanda işleneceğini gösteren, duruma göre zümre öğretmenler kurulu veya sınıf öğretmenler kurulu tarafından ortak hazırlanarak ders yılı başında okul yönetimine verilen çalışma planıdır. 

(2) Özel eğitime ihtiyacı olan bireyler için yıllık plan hazırlanırken her öğrenci için uygun yıllık amaçlar belirlenmeli ve bütünlük içinde ele alınarak ünitelerin seçimi ve süresi konusunda öğrenci performansı dikkate alınmalıdır.

(3) Yıllık plan hazırlanırken aşağıdaki hususlar göz önünde bulundurulur:

a) Plan, eğitim ve öğretim yılının başında hazırlanır. Özel eğitime ihtiyacı olanlar için yapılacak planlamada, öğrenci ihtiyaçlarının saptanması için belirli bir süre ayrılır ve bu süre planda gösterilir.

b) Zümre ve sınıf öğretmenleri, ilgili eğitim ve öğretim yılında uygulanacak haftalık ders çizelgesine göre planlama yapar. Özel eğitime ihtiyacı olan öğrenciler için planlama, Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği’nin ilgili hükümlerine göre Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı (BEP) Geliştirme Birimince yapılır.

c) Dersin işlenişinde, hazırlanan planda yer alan başlıklar dikkate alınır.

ç) Önerilen süre bölümünde, her ay hangi sınıfta haftada kaç saat ders okutulacağı belirlenmelidir.

d) İşlenecek derslerin kaç konuya ayrılacağı ve konunun işlenişi için kaç ders saatine ihtiyaç olacağı belirlenir.

e) Yıllık plan hazırlanırken zümre öğretmenleri, haftalık ders saatleri toplamına ve aylar ve yarıyıl esasına göre bir eğitim ve öğretim yılında toplam kaç gün ve kaç saat ders işleneceğini belirler. Bu yapılırken Bakanlıkça hazırlanan yıllık çalışma takvimi esas alınır.

f) Yıllık plan aylara göre haftalık çalışma süresini gösterir.

Yıllık planın yapılışı

MADDE 10 - (1) Yıllık plan aşağıdaki şekilde yapılır:

a) Zümre öğretmenler kurulu ve şube öğretmenler kurulunda gezi, gözlem, inceleme, deney, ödev ve değerlendirme çalışmalarının belli hafta veya günlerde toplanıp toplanmadığı araştırılır, bu konuda ortak önlemler alınması sağlanır.

b) Öğretmenler geçmiş yıllardaki uygulamaları da gözden geçirerek planlarını, kendileri veya zümre öğretmenler kurulu ya da şube öğretmenler kurulundaki diğer öğretmenlerle beraber yaparlar. Planlar tüm derslerde konular arası ilişkinin kurulabilmesi, disiplinlerarası ve disiplinlerüstü yaklaşımın sağlanabilmesi adına tüm öğretmenlerin incelemesi ve değerlendirmesini temin edecek şekilde paylaşılır.

c) Hazırlanan plan okul müdürü tarafından eğitim ve öğretim yılının başlamasından itibaren 15 gün içinde onaylanır.

ç) Öğretmen, yıllık planın onaylanmış bir örneğini yararlanmak üzere basılı veya elektronik ortamda yanında bulundurur. Yıl içinde meydana gelebilecek aksaklıkları nedenleri ile birlikte not eder.

d) Öğretmenler, özel eğitim gerektiren çocukların ihtiyaçları ve öğrenme hızları doğrultusunda BEP geliştirme birimi ile iş birliğine giderek planlarını güçlendirirler.

Ders planı

MADDE 11 – (1) Ders plânı, belli bir ders için bir veya birden çok ders saatinde işlenecek konuların plânlamasıdır. Ders planı; bir ders için o dersle ilgili öğretim programlarında yer alan ve birbirleriyle ilişkili öğrenci kazanımlarını bir ya da birkaç ders saatinde işlenecek konu örüntüsünü, konuya ilişkin deney, tartışma soruları, değerler, proje ve ödevleri, uygulama çalışmalarını, ders araç-gerecini içine alacak şekilde zümre öğretmenleri ile şube öğretmenlerinin ortak katkısıyla ders öğretmenlerince önceden hazırlanır. Ders planında yer alan öğrenme-öğretme etkinlikleri öğrencilerin katkısıyla gerçekleştirilir. Ders planının uygulanmasından ders öğretmeni sorumludur. 

(2) Öğretmen kılavuz kitabı bulunan derslerde kılavuz kitap, ders planı yerine kullanılır. Öğretmenin ihtiyaç duyması hâlinde, okulun şartlarına göre kılavuz kitaplarda yer alan planların dışında da öğretim programına uygun ders planı hazırlanıp uygulanabilir. 

Sınıf/kurs defterine, uygulanan etkinliğin adı veya etkinliğin ilgili olduğu kazanım yazılır. 

Öğretmen kılavuz kitabı bulunmayan dersler için, eğitim ve öğretim kurumlarında bir veya birkaç ders saati için sınıf öğretmeni, alan (branş) öğretmeni ve/veya zümre öğretmenleri tarafından ders planı hazırlanır ve uygulanır.

(3) Ders planı;

a) Eğitim ve öğretim çalışmalarını daha düzenli hâle getirmelidir.

b) Öğrenme ve öğretme sürecinin etkili ve verimli yönetilmesini sağlamalıdır.

c) Her dersin eğitim ve öğretim programına ve konuların özelliklerine uygun olarak işlenmesini sağlamalıdır.

ç) Derslerde sürekliliği ve bütünlüğü sağlamalıdır.

d) Öğrenme ve öğretme sürecinde gerçekleştirilen etkinlikleri içermelidir.

e) Eğitim ve öğretim süreci ve programlarının değerlendirilmesinde geri bildirim sağlamaya uygun biçimde hazırlanmalıdır.

f) Eğitim teknolojilerinin kullanımına olanak sağlamalıdır.

g) Diğer derslerde yer alan uygun konu ve kazanımlarla ilişki kurularak disiplinlerarası ve disiplinlerüstü yaklaşımı desteklemelidir.

ğ) Yapılandırılmış etkinliklerle zenginleştirilmelidir.

h) Konu ve kazanıma uygun olarak sürecin değerlendirilmesine yönelik ölçme değerlendirme araçlarının kullanımını desteklemelidir.

Ders planının hazırlanması

MADDE 12 - (1) Ders planı hazırlanırken;

a) Dersin içeriği ve sınıf düzeyinin diğer derslerle olan ilişkisi,

b) İşlenecek konu örüntüsü,

c) Dersin kazanımları ve hedef davranışları,

ç) Konunun işleneceği tarih aralığı ve muhtemel süre,

d) Konunun en etkin biçimde işlenebilmesi için gerekli olan eğitim araç gereç ile başvurulacak kaynaklar,

e) Öğrenme-öğretme süreçlerine yönelik etkinlikler, gerekiyorsa güvenlik önlemleri, deney ve gözlemler,

f) Konunun işleneceği sınıftaki öğrencilerin bireysel özellikleri ve farklılıkları,

g) İhtiyaçları belirleme ve öğrenme-öğretme yaşantılarında değerlendirme süreci,

ğ) Öğrenme-öğretme sürecini değerlendirmeye yönelik ölçme etkinlikleri ve değerlendirme yaklaşımı tespit edilir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Ortak Hükümler

Ortak hükümler

MADDE 13 - (1) Eğitim ve öğretim çalışmalarının planlanması ile ilgili ortak hükümler şunlardır:

a) Bakanlığımıza bağlı yurtiçi ve yurtdışında bulunan her tür ve düzeydeki eğitim ve öğretim kurumları bu Yönergede öngörülen esasları uygular.

b) Her öğretmen, okul müdürü ile denetleme yetkisi bulunan kişiler tarafından istenildiğinde aylık plan, günlük eğitim akışı, yıllık plan ve ders planını, basılı veya elektronik ortamda göstermek zorundadır.

c) Okul müdürleri, öğretmenlerin çalışmalarında bu Yönerge esaslarına uyulup uyulmadığını denetler.

ç) Yıllık plan ve ders planları; okul yönetimi, zümre öğretmenleri, şube öğretmenleri ve diğer ders öğretmenlerinin ortak katkılarıyla hazırlanır. Okul yönetimi bu iş birliğinin sağlanması için gerekli planlamayı ve görevlendirmeleri yapar. Ders planlarının tek tip olması zorunlu değildir. Farklı eğitim teorilerine uygun planlar yapılabilir.

d) Yıllık plan ve ders planları; her eğitim ve öğretim yılı sonunda okulun yöneticileri, zümre öğretmenleri, şube öğretmenleri ve ders öğretmeninin katılacağı bir toplantıda değerlendirilir. Okul yönetimi tarafından tutanakla belirlenen planlama çalışmalarında görülen eksikliklerin ve yanlışlıkların bir sonraki eğitim ve öğretim yılında tekrarlanmaması amacıyla gerekli önlemler alınır.

e) Aylık plan, günlük eğitim akışı, yıllık plan, ders planları, programlar, planlama çalışmaları ve yapılan hazırlıklar müfettişlerce yapılan denetimlerde incelenir ve değerlendirilir.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Yürürlükten Kaldırılan Mevzuat, Yürürlük ve Yürütme

Yürürlükten kaldırılan mevzuat

MADDE 14 – (1) Ağustos 2003 tarihli ve 2551 sayılı Tebliğler Dergisi’nde yayımlanan Millî Eğitim Bakanlığı Eğitim ve Öğretim Çalışmalarının Planlı Yürütülmesine İlişkin Yönerge yürürlükten kaldırılmıştır.

Yürürlük

MADDE 15 - (1) Bu Yönerge, 2022-2023 eğitim ve öğretim yılı başında yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 16 - (1) Bu Yönerge hükümlerini Millî Eğitim Bakanı yürütür.